Kombinat DAG Alfred Nobel Krzystkowice - Nowogród Bobrzański

Ciche Miejsca

DAG Alfred Nobel Krzystkowice

Kombinat DAG czyli pozostałości dawnej fabryki amunicji III Rzeszy. Fabryka powstała prawdopodobnie w 1939 roku na terenie około 35 kilometrów kwadratowych. Można napotkać tu min. elektrownię, silosy, hotele, straż pożarną czy oczyszczalnię ścieków. Istniał tu również obóz koncentracyjny. Ściśle tajne miasteczko było dobrze zamaskowane w lesie i praktycznie samowystarczalne. W 1948 roku obiekt przekazano Wojsku Polskiemu. Miasto odbudowało sieć wodociągową dzięki rurom, które demontowano z fabryki, a instalacje trafiały do Zakładów Chemicznych w Bydgoszczy. Dziś na sporym terenie możemy podziwiać ogrom tego miejsca. Wiele budynków napewno już nie istnieje, część jest zawalona, a miejsce skrywa wiele różnych tajemnic. 16 kilometrowa trasa po najważniejszych obiektach została przez nas skrócona do 13 kilometrów, gdyż zabrakłoby nam czasu na obejście całego terenu.

kasiakropka371

Obecnie na terenie DAG czyli zakładów materiałów wybuchowych zobaczycie ruiny hal produkcyjnych, budynki o niewyjaśnionych zastosowaniach, olbrzymie silosy, kasyno oraz oczyszczalnie ścieków. Największą i najlepiej zachowaną budowlą która koniecznie trzeba zobaczyć jest elektrociepłownia z dwoma wysokimi kominami. Dojazd do zakładów jest utrudniony ponieważ obiekty te znajdują się na terenie leśnym z zakazem wjazdu. Nie ma bezpośredniego dojazdu a nawet dojścia do poszczególnych budynków więc zarezerwujcie kilka godzin, dobre buty i picie.
Historia
DAG czyli Dynamit – Aktien Gesellschaft vormals Alfred Nobel & Co. Hamburg oznacza Dynamit -Spółka Akcyjna dawniej Alfred Nobel & Spółka Hamburg. Kiedy zmarł Alfred Nobel, jego firma była wiodącym producentem materiałów wybuchowych i posiadała przeszło 90 fabryk na całym świecie.
Kombinat DAG - Dynamit - Aktien Gesellschaft Alfred Nobel w Krzystkowicach to pozostałości niemieckiej fabryki amunicji. Założony został prawdopodobnie w 1939 roku jako filia koncernu IG Farben i zajmował pierwotnie powierzchnię ok. 35 km2. Projekt był od samego początku ściśle tajny – otrzymał kryptonim “Ruuester”, czyli “Wiąz”. Dokładne przeznaczenie zakładów nie zostało nigdy określone – wszystko przez brak dokumentów źródłowych, które wyjechały wgłąb Rzeszy w czasie ucieczki przed zbliżającą się armią radziecką w 1945.
Nie ma natomiast wątpliwość że w DAG produkowano materiały wybuchowe, które mogły służyć do dalszej produkcji lub tylko napełniania powstałej w innych zakładach amunicji.
Na ściśle strzeżonym terenie zakładu znajdowały się bloki mieszkalne i kasyna, własna straż pożarna i sieć kolejowa z licznymi rampami przeładunkowymi. Według różnych szacunków zbudowano tu od 350 do 500 obiektów o różnym przeznaczeniu i charakterze, w tym 11 obozów przeznaczonych dla jeńców i pracowników przymusowych z całej Europy, w sumie z 16 krajów. Na pozostałościach tzw. Waldlager 11, w którym znajdowały się koszary żołnierzy niemieckich obecnie mieści się Zakład Karny w Krzywańcu. Istniała tu również filia obozu koncentracyjnego Gross Rosen, którego więźniowie stanowili dużą część siły roboczej fabryki. W okresie II wojny światowej pracowało tu około 25 tys. robotników przymusowych różnych narodowości. „Ze względu na swój wojskowy charakter produkcji - działalność fabryki była osnuta dużą tajemnicą. Nawet do tego stopnia, że przechodzący przez jej teren niemieccy pracownicy nie mogli rozglądać się na boki i oglądać znajdujących się tam obiektów”. Z zachowanych źródeł historycznych wiadomo, że fabryka pracowała niemal do ostatniej chwili przed wkroczeniem wojsk radzieckich. „Po zakończeniu wojny najpierw Rosjanie, a potem oddziały Wojska Polskiego przystąpiły do demontażu pozostałych urządzeń i rozbiórki wchodzących w skład kompleksu fabryki budynków. Dokładnie, co produkowano w fabryce, powiedzieć nie można. Brak podstawowej dokumentacji i materiałów źródłowych dotyczących zakładu, nie pozwala na pełne odtworzenie tego, co się tam działo”.

Krzysztof Kruk

Miejsce z mroczną historią. Nieprzyjemne,, wibracje,, czuć tam do dziś. Jest tam sporo obiektów w różnym stanie - na same obiekty wstęp jest zabroniony. Żeby się tam orientować to najlepiej zrobić sobie fotkę planu umieszczonego przy wejściu na tablicy informacyjnej. Cały teren to ok dwa kilometry kwadratowe (w dwie godziny zobaczymy prawie wszystko) Nawigacja mi tam działała to chodzilem z telefonem w ręku.

Piotr Blachowski

Wspaniała, ale niebezpieczna atrakcja. Ogromna powierzchnia, na której znajdują się pozostałości olbrzymiej i nieco tajemniczej, niemieckiej fabryki materiałów wybuchowych z czasów II wojny światowej. Na każdym kroku znajdujemy elementy infrastruktury tego historycznego obiektu. Polecam, ale warto być ostrożnym i słuchać głosu rozsądku.

Rafał

Miejsce zjawiskowe i niebezpieczne.
W powietrzu unosi się zapach dawnych czasów.Wybierajac się na zwykły spacer możemy odkryć historię 2 wojny światowej.
Aby zobaczyć cały kompleks potrzeba przynajmniej 2 dni.
Polecam wycieczki tylko za dnia ponieważ miejsce jest pełne niebezpiecznych dziur w ziemi.
Zderzenie z historią tamtych czasów na wyciągnięcie ręki:)

Dariusz Bielewicz

Fantastyczne miejsce na spacer po lesie i jednocześnie odkrywając pozostałości po fabryce amunicji wszystko byłoby super gdyby ktoś bardziej oznaczył kierunki zwiedzania polecam bo warto

Rafał

Miejsce, w którym więcej widać w rzeczywistości niż na zdjęciach. Dużo chodzenia, mało ludzi. Idealnie.

Dorota Kalinowska-Iwaniec

Budynki niemieckiej fabryki amunicji są rozlokowane na bardzo dużym obszarze leśnym. Budowane były kosztem ludzkiego życia. Miejsce robi ogromne wrażenie.